Leren, ontwikkelen en werken

De groei van de economie zet door. De kans voor Bredanaars om daarvan te profiteren door het vinden van een baan is groot. Iedereen kan iets en mag van ons verwachten dat we helpen bij het zo snel mogelijk onafhankelijk worden van een bijstandsuitkering. De beste invulling hiervoor is zoveel mogelijk mensen aan het werk in een reguliere baan. Wie (nog) niet kan werken, doet mee naar vermogen, werkt aan zijn ontwikkeling en levert een (maatschappelijke) bijdrage aan de stad.

De Rotterdamse aanpak om mensen uit de bijstand te halen inspireerde ons. We maakten er de Bredase methode van. In het coalitieakkoord was de ambitie 1.000 mensen minder in de bijstand op 1 januari 2021. Bij de start in mei 2018 was het klantenbestand 5.014 uitkeringen.
Ons streven voor eind 2019: een uitstroom van 500 mensen van de bijstand naar werk.

We liggen op koers met een daling van 464 uitkering. Op 01 januari 2019 verstrekte de gemeente 4.663 uitkeringen en op 14 januari 2020 was het aantal: 4.199 uitkeringen.
Dit komt door scherpe controles aan de poort, handhaving en een Werkgeverservicepunt (WSP) met een krachtig lokaal en regionaal netwerk.
Eind 2019 waren ongeveer 700 mensen met een bijstandsuitkering actief in een tegenprestatie. In mei 2020 komen we met een eerste evaluatie aan de gemeenteraad.

Ook pakten we het afgelopen jaar de vrijblijvendheid meer aan, vanuit het perspectief dat iedereen iets kan en voor de meeste inwoners werken een reëel toekomstperspectief is. Het is aannemelijk dat hierdoor het aantal klachten en bezwaren oplopen. Vooralsnog zien we dat hier geen sprake van is.

We werkten de aanpak Werkend Leren uit (voorheen Bredaficaten) en startten met de uitvoering. De raad is op 21 februari 2020 uitvoerig geïnformeerd over de uitvoering van de aanpak Werkend Leren in 2019.
Vanuit verschillende pijlers geven we uitvoering aan de doelstelling van Werkend Leren. We focussen op praktijkleren, we gaven 47 praktijkverklaringen uit en we ontwikkelden het competentiepaspoort. Daarnaast richtten we ons op de werkvelden gezondheidzorg, techniek, horeca en logistiek.

We willen het aantal inwoners dat in armoede leeft en/of niet mee kan doen terugdringen. Waar dit niet lukt ondersteunen we met speciale aandacht. Ook ondersteunen we kinderen die niet mee kunnen doen. In het nieuwe beleidsplan armoede en schulden verwerkten we dit uitgangspunt. Eind 2019 hielden we een brede consultatieronde in de stad. Hiervoor hadden we een position paper met uitgangspunten opgesteld. De input verwerkten we in het beleidsplan dat in Q1 2020 aan de raad ter vaststelling is aangeboden.

Wij definieerden in 2019 het aantal inwoners dat in armoede leeft als:
bij de gemeente bekende inwoners met een algemene gemeentelijke en/of bijzondere bijstandsuitkering. Jaarlijks wordt hiervoor een armoede monitor opgesteld. Het aantal huishoudens tot 110% van het sociaal minimum bedraagt in 2019 8.720. In 2018 was dit 8.810, zodat er sprake is van een daling van 1%.
In 2019 hebben we onze ondersteuning voor de doelgroep kinderen in armoede gehandhaafd. Ook is weer subsidie verleend aan het jeugdfonds sport en cultuur en stichting leergeld zodat kinderen zoveel mogelijk mee kunnen doen.

In 2019 is het integratieproces projectmatig gestart. In het laatste kwartaal van 2019 zijn door de deelprojectgroepen -  samengesteld uit medewerkers van de gemeente en van ATEA - op de verschillende onderdelen implementatieplannen opgesteld. Dit alles leidt in gezamenlijkheid tot een plan van aanpak en wordt verwerkt in een adviesaanvraag aan de OR-en. In 2020 wordt hier verder uitvoering aan gegeven. Het integratieproces zal naar verwachting per 1 januari 2021 zijn vormgegeven. In 2019 was de uitstroom uit de SW 6,5%. De uitstroom is hoger dan verwacht. Hierdoor zijn de SW-loonkosten lager dan begroot. Ondanks de hogere uitstroom uit de SW is, mede door de inzet van NBW-medewerkers, de omzet beter geweest dan begroot. Eind 2019 waren 975 SW-medewerkers in dienst van ATEA-Groep. De uitstroom wordt deels gecompenseerd door NBW (Nieuw Beschut Werken). Eind 2019 waren 61 NBW-medewerkers in dienst. (48 eind 2018).

Om inwoners aan de slag te krijgen namen we barrières weg door:

1. In te zetten op bestrijden van laaggeletterdheid en hulp aan nieuwkomers om de Nederlandse taal te leren. We werken aan de Wet taaleis en aanpak laaggeletterdheid.
2. Het beleidsplan armoede en schulden is in 2019 opgsteld en na vaststelling in de Raad in 2020 wordt hier uitvoering aan gegeven.
3. Deeltijd werken vanuit een bijstandsuitkering te laten lonen. Dit is altijd tijdelijk en gericht op snel een betaalde fulltime baan vinden. Daarnaast regelen we - zo nodig - vervoer naar het werk. Dit staat in de Businesscase Aan de Slag.
4. Inzet op de tegenprestatie. Daarnaast gingen we aan de slag met  mensen met grote afstand tot de arbeidsmarkt. We werkten met de groep mensen die van heel ver moeten komen. Deze groep hebben we steeds beter in beeld. Zo kunnen we een beter passend aanbod doen.

Door de goede ervaringen in 2018 en 2019 met de vroegsignalerings pilot Vroeg eropaf besloten we deze werkwijze vanaf 1 januari 2020 op te nemen in de reguliere uitvoering.

Door de vertraging van het nieuwe beleidsplan voor armoede en schulden hadden we geen nieuwe acties om armoedemiddelen bij burgers te krijgen. Wel begonnen we met het op orde brengen van de basisproducten. Te denken valt aan de Bredapas en aan de collectieve ziektekostenverzekering die inwoners met een zorgbehoefte en een laag inkomen via de gemeente kunnen afsluiten.

Taal- en laaggeletterdheid
De gemeenteraad keurde het Actieplan Taal en Laaggeletterdheid goed. Dit Actieplan heeft 2 actielijnen:
1. Meer mensen bereiken en het aanbod vergroten.
2. Gemeente Breda en Bredase organisaties communiceren in eenvoudig Nederlands.

In 2019 organiseerden we verschillende activiteiten om inwoners met Nederlands als moedertaal te bereiken. Het resultaat:
40 inwoners gingen met hun taal aan de slag. Ook brachten we ons digitale aanbod in kaart en hiermee bereikten we 233 mensen. Daarnaast maakten 1102 mensen gebruik van ons aanbod NT2. Via ons nieuwe Taalpanel bereikten we inwoners en motiveerden we hen om hun taal te verbeteren. We troffen voorbereidingen voor de inkoop van taalonderwijs voor inburgeraars zodra de nieuwe wet inburgering een feit is. Binnen het netwerk Breda Eenvoudig zijn 9 Bredase organisaties waaronder de gemeente aan de slag met het vereenvoudigen van hun communicatie. De campagne “Huh? Wat bedoelt u?” helpt ons daarbij. Met deze campagne laten we zien dat het normaal is om iets niet te begrijpen en dat dat iedereen overkomt. Tegelijkertijd maken we organisaties bewust dat je met eenvoudig communiceren echt iedereen kunt bereiken. Hiervoor zijn verschillende producten ontwikkeld, zoals de Schrijfwijzer en de aanpak klare taal.   

Breda heeft de aanpak Held met geld.
Gemeente en partners in de stad werken samen aan het geldwijzer maken van Bredase jeugd. In 2019 een kroon op deze aanpak door een bezoek van HMK Maxima. Breda was op maandag 25 maart 2019 de gaststad voor de landelijke opening van de Week van het geld, een initiatief van het platform Wijzer in geldzaken. Na de officiële opening door HMK Maxima vond in het NAC stadion een debat over geldzaken plaats in het bijzijn van 350 kinderen van Bredase basisscholen.  

In de nieuwe alliantieafspraken met de woningcorporaties was ook aandacht voor het voorkomen van huisuitzettingen. Ook ondersteunden we ZZP’ers met schulden door het aanbieden van budgetbeheer.

Voor € 540.000 waren er beheersmaatregelen nodig om het tekort binnen het Armoedebeleid op te kunnen vangen.  
Dit is voor een bedrag van € 470.000 gelukt. Door onderuitnutting in voorgaande jaren kon er minder budget naar de thematafel. Invoering van een drempelbedrag voor de bijzondere bijstand en de aanpassing van de individuele inkomensvoorziening zijn onderdelen van het nieuwe beleidsplan armoede en schulden. Door de vertraging van dit beleidsplan voerden we deze maatregelen nog niet in.

Het tekort op de SW is € 1,9 miljoen in 2019. Dit tekort dekken we volgens de begroting voor € 1.6 miljoen uit de reserve sociaal domein, waardoor per saldo een begrotingstekort overblijft van € 0,3 miljoen. ATEA en de gemeentelijk organisatie vervlechtten we in 2019 projectmatig. Het doel en streven is om het tekort op de SW-uitvoering na structurele dekkingsbijdragen met ingang van 2021 naar 0 terug te brengen.

Het op te lossen tekort voor de Wet Buig was € 1.610.000.
We namen de volgende 3 maatregelen die zorgden voor een daling van ongeveer 500 klanten in 2019:  

1. Mainstream naar Werk:
In het kalenderjaar 2019 bemiddelde het WSP 732 kandidaten naar betaald werk:

• Fulltime: 368 kandidaten (50%)
• Parttime: 241 kandidaten (33%)
• Preventief (vanuit de voorlichtingsbijeenkomst): 123 kandidaten (17%)

De ambitie is voor 81 % gerealiseerd. Dit komt doordat het proces van intake, bemiddeling en nazorg nog meer effort en energie vroeg van de werkgeversadviseur. We merkten ook dat de huidige populatie een langere afstand tot de arbeidsmarkt heeft. Hierdoor kunnen we alleen met externe re-integratie een succesvolle plaatsing realiseren. Voor het kalenderjaar 2020 zijn al specifieke trajecten opgestart om dit te realiseren.

2. Business Case Aan de slag in Breda:    
Resultaten BC 2018:

• 198 kandidaten stroomden uit naar betaald werk.

Resultaten BC 2019:

• 68 kandidaten stroomden uit naar betaald werk.

In totaal zijn via de zogeheten businesscase maar liefst 266 kandidaten verspreid over 2 jaar bemiddeld naar betaald werk. De doelstelling is hierdoor gerealiseerd.

3. Sluitende aanpak en verminderde instroom:
In 2019 waren maar liefst 1.820 aanvragen voor een uitkering. Uiteindelijk kenden we 891 uitkeringen toe. Door effectieve inzet van toetsing op rechtmatigheid wezen we 51% van de aanvragen af. In 2018 was dit nog 47%.